Franciszek Herchold, urodzony 28 stycznia 1900 roku w Czeladzi, to postać, która pozostawiła trwały ślad w historii Polski. Jako kapitan piechoty Wojska Polskiego, w niezwykle burzliwych czasach, angażował się w działania niepodległościowe, dążąc do odzyskania suwerenności przez nasz kraj.
Oprócz swojej służby wojskowej, Herchold był również lekkoatletą, wyróżniającym się na arenie sportowej jako medalista mistrzostw Polski w skoku w dal. Jego osiągnięcia sportowe są świadectwem determinacji i talentu, które towarzyszyły mu zarówno na boisku, jak i w życiu codziennym.
Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w kwietniu 1940 roku w Charkowie, gdzie został ofiarą zbrodni katyńskiej. Śmierć Franciszka Hercholda to jeden z wielu dramatów, które miały miejsce w tym okresie, a jego wkład w historię Polski pozostaje niezapomniany.
Życiorys
Franciszek Herchold przyszedł na świat 28 stycznia 1900 roku w Czeladzi, w rodzinie Romana oraz Franciszki z Kozłowskich. Po tym, jak Polska odzyskała niepodległość, zdecydował się wstąpić do Wojska Polskiego. Jego kariera wojskowa rozpoczęła się w 5 pułku piechoty Legionów, który stacjonował w Wilnie.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej, która rozgrywała się na początku lat 20. XX wieku, Franciszek został ranny w 1919 roku. Następnie ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty, a w 1925 roku zrealizował kursy narciarskie oraz wychowania fizycznego w Poznaniu. W wyniku swoich osiągnięć wojskowych, zyskał awans na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 lipca 1921 roku. W 1928 roku jego pozycja w korpusie oficerów piechoty została zweryfikowana, zdobywając nobilitację z lokatą 6.
W 1930 roku Herchold został komendantem Okręgowego Ośrodka Wychowania Fizycznego w Wilnie. Następnie, 1 stycznia 1932 roku, awansował do stopnia kapitana. W latach 30. XX wieku jego służba obejmowała Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie. W marcu 1939 roku pełnił funkcję oficera mobilizacyjnego w swoim pułku w Wilnie.
Franciszek Herchold był również pasjonatem sportu, szczególnie lekkoatletyki. Zajmował się konkurencjami takimi jak skok w dal oraz biegi sprinterskie, zwłaszcza bieg na 200 metrów. Jego sportowe osiągnięcia obejmowały srebrny medal zdobyty na mistrzostwach Polski w 1923 roku w Warszawie, gdzie wystartował jako reprezentant 5 pułku piechoty, osiągając wynik 5,86 m w skoku w dal. Dodatkowo, brał udział w mistrzostwach Armii w tenisie ziemnym.
W obliczu agresji ZSRR na Polskę podczas kampanii wrześniowej, Franciszek został aresztowany przez Sowietów i przetrzymywany w obozie w Starobielsku. W tym czasie, pomimo trudności, utrzymywał kontakt z bliskimi, wysyłając korespondencję. Wiosną 1940 roku, razem z innymi jeńcami, został przewieziony do Charkowa, gdzie stał się ofiarą rozstrzelania z rąk funkcjonariuszy NKWD. Morderstwo to było realizowane na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Franciszek Herchold został potajemnie pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, a miejsce jego spoczynku zostało oficjalnie uznane jako Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie od 17 czerwca 2000 roku. Figuruje również na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 600.
Upamiętnienie
5 października 2007 roku nastąpił pośmiertny awans Franciszka Hercholda do rangi majora, co było znaczącym wydarzeniem.
Mianowanie zostało ogłoszone 9 listopada 2007 w Warszawie podczas uroczystości noszącej tytuł „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Franciszek Herchold został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które odzwierciedlają jego wkład w niepodległość oraz rozwój fizyczny społeczeństwa. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych nagród:
- Krzyż Walecznych – nadany czterokrotnie,
- Medal Niepodległości – przyznany 9 listopada 1933 roku za działalność na rzecz odzyskania niepodległości,
- Srebrny Krzyż Zasługi – odznaczenie wręczone 19 marca 1931 roku „za zasługi na polu wychowania fizycznego”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – przyznany 6 sierpnia 1929 roku.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 36 [dostęp 23.10.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Biegacze – ofiary zbrodni Katyńskiej. maratonypolskie.pl, 10.04.2013 r. [dostęp 13.01.2015 r.]
- Mistrzostwa Armii w tenisie ziemnym w Warszawie. nac.gov.pl. [dostęp 13.01.2015 r.]
- Rybka i Stepan 2006, s. 552.
- Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1920–2007. Konkurencje męskie. Szczecin – Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008, s. 144.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 8 z 01.06.1935 r., s. 63.
- M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276, jako Franciszek Jan Herhold.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 9 z 19.03.1934 r., s. 112.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 163, jako Herhold.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Rybka i Stepan 2006, s. 39, w marcu 1939 zajmował 30. lokatę.
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 12 z 06.08.1929 r., s. 242.
- M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 104.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Panek (partyzant) | Jerzy Machura | Maciej Siudak | Bożenna Rażniewska | Stanisław Zarychta | Jerzy Bitschan | Włodzimierz PotasińskiOceń: Franciszek Herchold