Zygmunt Szkocny

---

Życiorys

Ukończył Wydział Architektoniczny Budownictwa wŚląskich Technicznych Zakładach Naukowych. Po zakończeniu nauki, rozpoczął pracę w Wojewódzkim Biurze Projektów z siedzibą w Katowicach. W 1934 roku stworzył swoją pierwszą miniaturową książkę, inspirując się artykułem prasowym o królowej Holandii, Julianie, oraz eksponacie, jakie ukazało się w tym tekście. Książeczka miała rozmiar znaczka pocztowego i została wydana przez holenderską oficynę Zandan, a jej tematyką było III powstanie śląskie, co czyniło ją największym formatowo dziełem o wymiarach 20 na 15 mm.

W wieku czterdziestu czterech lat, w 1955 roku, zdobył dyplom inżyniera budownictwa lądowego na Politechnice Krakowskiej. Po przejściu na emeryturę, ukończywszy Kurs Prawny dla Biegłych, przez 25 kolejnych lat pełnił rolę biegłego w Sądzie Wojewódzkim w Katowicach. Od 1970 roku aktywnie angażował się w działalność Oddziału Śląskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki.

Rok 1976 przyniósł mu możliwość stworzenia wyjątkowego dzieła, które powstało wyłącznie przy użyciu piórka technicznego oraz szkła powiększającego. Miał to być unikatowy Alfabet łaciński, liczący 28 stron, którego format wynosił jedynie 1 na 0,8 mm. Dzieło to zostało uwzględnione w Księdze rekordów Guinnessa jako najmniejsza książka na świecie.

Warto również wspomnieć, że jednym z jego ostatnich projektów była biografia Aleca Guinnessa. Na zaledwie 40 stronach, o wymiarach 3 na 4 mm, zmieścił aż 600 liter, co potwierdza jego niebywałe umiejętności i kreatywność. Zygmunt Szkocny zmarł 19 lutego 2003 roku w swoim domu położonym w katowickiej dzielnicy Piotrowice, dożywszy 92 lat.

Twórczość

Zygmunt Szkocny był niezwykłym artystą, który przez całe swoje życie stworzył imponujące 165 miniaturowych książek. Niestety, część z tych cennych dzieł uległa zniszczeniu podczas wojny, ale niektóre z nich autor był w stanie odtworzyć. Jego debiutanckim dziełem było Trzecie Powstanie Śląskie, o wymiarach wynoszących zaledwie 20×15 mm, które powstało w 1934 roku. Na zaledwie 112 stronach autor udało się zawrzeć historię Powstania Śląskiego z 1921 roku.

W 1970 roku Zygmunt Szkocny postanowił podzielić się swoimi osiągnięciami, otwierając w swoim domu w Piotrowicach Muzeum Najmniejszych Książek, które stało się domem dla 87 interesujących eksponatów. Jego prace cieszyły się tak dużym uznaniem, że część z nich została podarowana wielu znakomitym osobistościom i instytucjom na całym świecie. Wśród obdarowanych znaleźli się między innymi: Jan Paweł II, Beatrix, królowa Holandii, Michaił Gorbaczow, Ronald Reagan oraz Wisława Szymborska.

Wiele instytucji i firm również otrzymało te unikalne prezenty. Do tych, które znalazły się w posiadaniu dzieł Szkocnego, należy Muzeum Zamku Królewskiego w Warszawie, Muzeum Historii Katowic, Urząd Miasta Czleadź, Parafia Matki Bożej Różańcowej w Katowicach Zadolu oraz Huta Łaziska.

Oprócz klasycznych miniaturowych książek, w twórczości Szkocnego można również znaleźć niezwykłe obiekty, na które warto zwrócić uwagę:

• ustawa budowlana zapisana na znaczku pocztowym,
• akt abdykacji Napoleona I w języku polskim i francuskim o wysokości 2,5 mm,
• szachownica wielkości 15×15 mm z figurkami o wysokości od 0,5 do 1 mm, rzeźbionymi w srebrze,
• ziarnko grochu, na którym zapisano modlitwy powszechne: Ojcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga.

Odznaczenia honorowe i zawodowe

Wielka kariera Zygmunta Szkocnego obfituje w liczne odznaczenia honorowe, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój kultury i społeczności lokalnych.

• 1967 – Srebrna Odznaka „Zasłużony w rozwoju województwa katowickiego”,
• 1971 – Odznaka Działacza Kultury PRLM,
• 1973 – Złota Odznaka „Zasłużony w rozwoju województwa katowickiego”,
• 1974 – Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• 1974 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 1976 – Dyplom Guinnessa za najmniejszą książkę świata o długości 0,8 mm,
• 1984 – Dyplom Ministerstwa Kultury i Sztuki w roku Jubileuszowym 40-lecia Polski Ludowej,
• 1989 – Dyplom honorowy Ministerstwa Kultury i Sztuki za osiągnięcia w upowszechnianiu kultury.

---

Oceń: Zygmunt Szkocny

---